«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі)

101-бабы 5-тармағы 1) тармақшасының үшінші абзацын және 103-бабын

ресми түсіндіру актісі

Астана қ.                                                                                                                                                             12.12.2024 жыл

Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитеті М.К. Бельгибаеваның мемлекеттік баждың қате төленген сомасын есепке жатқызуға қатысты өтінішіне байланысты «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 101-бабы 5-тармағы 1) тармақшасының үшінші абзацының және 103-бабының ережелеріне түсіндірме береді.

Салық кодексінің 101-бабы 1-тармағының үшінші абзацына сәйкес тіркеу алымдарының, жекелеген қызмет түрлерімен айналысуға лицензияларды, радиожиілік спектрін пайдалануға рұқсаттарды, «Астана» халықаралық қаржы орталығының инвестициялық резиденті болып табылатын шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның резиденттігін растайтын құжатты беру үшін алынатын алымдардың, сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастырғаны үшін төлемақының, мемлекеттік баждың төленген сомалары – жүзеге асырылуы үшін осындай төлемдерді төлеу талап етілетін әрекеттерді жасамауы (оның ішінде, салық төлеушінің тиісті құжаттарды бергенге дейін әрекеттер жасаудан бас тартуы нәтижесінде) фактісін тиісті уәкілетті мемлекеттік орган электрондық база арқылы және (немесе) қағаз жеткізгіштерде растаған жағдайда, артық төленген болып танылады.

Салық кодексінің 101-бабы 5-тармағы 1) тармақшасында мемлекеттік баждың төленген сомасы есепке жатқызылмайтыны көзделген.

Бұл ретте мемлекеттік баждың артық төленген сомасын қайтару ерекшеліктері Салық кодексінің 108-бабында айқындалған.

Өз кезегінде, Салық кодексінің 103-бабында салықтың, бюджетке төленетін төлемнің, өсімпұлдың қате төленген сомасын есепке жатқызу, қайтару тәртібі реттелген.

Мәселен, Салық кодексінің 103-бабы 1-тармағына сәйкес аудару кезінде мынадай қателердің кез келгені жіберілген:

1) төлем құжатында:

салық төлеушінің сәйкестендіру нөмірі дұрыс көрсетілмеген;

орналасқан жері бойынша салық және бюджетке төленетін төлем, өсімпұл сомасы төленуге тиіс салық органының сәйкестендіру нөмірінің орнына басқа салық органының сәйкестендіру нөмірі көрсетілген;

төлемнің мәтіндік мақсаты төлем мақсатының кодына және (немесе) кірістердің бюджеттік сыныптамасының кодына сәйкес келмеген;

2) екінші деңгейдегі банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым салық төлеушінің төлем құжатын қате орындаған;

3) ақша жөнелтуші – салық төлеуші тіркеу есебінде тұрмаған салық органына төлем жүргізген;

4) ақша жөнелтуші – салық төлеуші салықтың немесе бюджетке төленетін төлемнің, өсімпұлдың осы түрі бойынша төлеуші болып табылмайтын кездегі сома салықтың, бюджетке төленетін төлемнің, өсімпұлдың қате төленген сомасы болып табылады.

Салық кодексінің 103-бабының 2-тармағына сәйкес салықтың, бюджетке төленетін төлемнің, өсімпұлдың қате төленген сомасын есепке жатқызу, қайтару:

1) салық төлеушінің салықтық өтініші;

2) екінші деңгейдегі банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның өтініші (бұдан әрі осы баптың мақсаты үшін – екінші деңгейдегі банктің өтініші);

3) қате фактісі анықталған жағдайда, салық органы жасаған салықтың, бюджетке төленетін төлемнің, өсімпұлдың қате төленген сомасының туындау себептері туралы хаттама бойынша жүргізіледі.

Салық кодексінің 103-бабының 3-тармағына сәйкес салықтың, бюджетке төленетін төлемнің, өсімпұлдың қате төленген сомасын есепке жатқызу, қайтару:

салық төлеушінің салықтық өтініші, екінші деңгейдегі банктің өтініші ұсынылған;

салықтың, бюджетке төленетін төлемнің, өсімпұлдың қате төленген сомасы түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде жүргізіледі.

Мемлекеттік кірістер органы Салық кодексінің қаралып отырған баптың 1-тармағында көрсетілген қателердің біреуі бар екенін растаған жағдайда, мұндай мемлекеттік кірістер органы:

1) бюджеттік сыныптаманың тиісті кодына және (немесе) тиісті салық органына қате төленген соманы есепке жатқызуды жүргізеді;

2) салық төлеушінің банктік шотына қайтаруды жүргізеді.

Осылайша, тиісті уәкілетті мемлекеттік орган салық төлеушінің жүзеге асырылуы үшін мемлекеттік бажды төлеу талап етілетін әрекеттерді жасамау (оның ішінде, салық төлеушінің тиісті құжаттарды бергенге дейін әрекеттер жасаудан бас тартуы нәтижесінде) фактісін растаған жағдайда, мемлекеттік баждың мұндай сомалары артық төленген деп танылады және Салық кодексінің 101-бабы 5-тармағы 1) тармақшасының үшінші абзацына сәйкес есепке жатқызылмайды, алайда Салық кодексінің 108-бабында белгіленген тәртіппен салық төлеушіге қайтарылады.

Өз кезегінде, егер мемлекеттік баждың төленген сомалары оларды қате төленген деп тану белгілеріне сәйкес келсе, онда мұндай сомалар Салық кодексінің 103-бабында айқындалған тәртіппен есепке жатқызылуға немесе қайтарылуға жатады.