Халықтың әртүрлі топтары арасындағы, содан кейін мемлекеттер арасындағы сауда қатынастары пайда болған сәттен бастап кедендік қатынастардың алғашқы алғышарттары пайда болды. Халықаралық саудаға маманданған саудагерлер деп аталатын адамдардың белгілі бір қабаты пайда болады. Саудагерлер мемлекеттік қазынаға керуендерді мемлекеттер аумағы арқылы тауарлармен тасымалдағаны үшін, сондай-ақ қалалардағы сауда үшін алым төледі. Саудадан алынған бұл төлем мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлігіне айналды және «Кедендік төлемдердің» бір түрі болды.

Қазақстанның кеден қызметінің қалыптасуы мен дамуы тәуелсіз мемлекеттіліктің тарихымен тығыз байланысты. 1991 жылы халықтың еркін білдіре отырып, Қазақстан өзінің мемлекеттік тәуелсіздігін жариялады. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасы Президентінің 1991 жылғы
12 желтоқсандағы Жарлығымен Қазақстан Республикасының Кеден комитеті құрылды.

Кеден қызметі еліміздің мемлекеттілігі мен тәуелсіздігінің негізгі атрибуттарының бірі, мемлекетіміздің саяси және экономикалық егемендігін бекіту болып табылады.

Тәуелсіз Қазақстанның сыртқы экономикалық қызметін сауда саясаты мен мемлекеттік реттеудің негізгі құралы болып табылатын алғашқы заңнамалық акт 1991 жылғы 24 желтоқсанда қабылданған «Кедендік тариф және баж туралы» Қазақстан Республикасының Заңы болды.

Сыртқы экономикалық қызметке (бұдан әрі – СЭҚ) қатысушылар үшін неғұрлым өзекті мәселелердің бірі сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы (СЭҚ ТН) бойынша тауарларды жіктеу болып табылады.

СЭҚ ТН сәйкес тауарларды жіктеу олардың сандық жіктеу кодтарын анықтауды білдіреді, яғни тауарларды СЭҚ ТН нақты тауар позицияларына, субпозицияларына, қосалқы субпозицияларына тиісті сандық кодтарымен жатқызады. СЭҚ ТН бойынша жіктеудің негізгі мақсаты тарифтік және тарифтік емес реттеу шараларын қолдану болып табылады.

Қазіргі Халықаралық сыртқы экономикалық тәжірибе үшін пайдаланылатын СЭҚ ТН құрылуының алдында ұзақ тарих болды.

Кеден өз мәні бойынша отандық экономика мен әлемдік экономика арасындағы байланыстырушы буын болып табылады, ал кеден саясаты кеден ісінің негізі бола отырып, сауда-экономикалық қатынастарды дамытуда мемлекеттік мақсаттарға қол жеткізудің басымдықтарын, тәсілдері мен құралдарын айқындайтын шаралар жүйесін білдіреді.

Сондықтан Қазақстан Республикасының кеден саясатын елдің ішкі және сыртқы саясатының құрамдас бөлігі ретінде іске асырудың негізгі құралдарының бірі оның Кеден одақтарына және интеграцияның өзге де нысандарына қатысуы болып табылады.

Бұл кедендік реттеудің түбегейлі жаңа тәсілі-кедендегі бизнес-процестерді автоматтандыру.

Электрондық декларациялауды енгізу

Қағаздағы декларация тек жекелеген жағдайларда, мысалы, техникалық ақаулар кезінде қалады.

«Бір терезе» механизмі қарастырылған

Кеден органдары мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінен алынуы мүмкін болған жағдайда декларанттан құжаттарды сұратпайды.

Кедендік декларациялау кедендік декларацияларды электрондық түрде беру арқылы жүзеге асырылады. Ерекшелік тек Ақпараттық жүйелер істен шыққан кезде, сондай-ақ транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес өткізілетін тауарларды, жеке пайдалануға арналған тауарларды, сондай-ақ халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын декларациялау кезінде жасалады.

Электрондық декларациялаудың негізгі прогрессивті ережелерінің бірі мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды адамының қатысуынсыз ақпараттық жүйенің кедендік декларацияларды автоматты режимде тіркеу және шығару мүмкіндігі болып табылады.

Алдын ала ақпарат беру институты айтарлықтай жаңартылды. Енді ұсынылған алдын-ала ақпарат осындай ақпаратты берген адаммен міндетті түрде кері байланыс жасай отырып, бірнеше кедендік операцияларда қолданыла алады.

Сыртқы экономикалық қызметке қатысушыға кедендік баждарды төлеуді кейінге қалдыру немесе бөліп төлеу туралы жаңа нысан енгізілді.

Кеден заңнамасы сыртқы экономикалық қызметті жүргізуді жеңілдетеді, Қазақстан Республикасына транзиттік және экспорттық әлеуетті барынша пайдалануға мүмкіндік береді, отандық кәсіпкерлерді қорғайды және оларға қолдау көрсетеді.