ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҚАРЖЫ МИНИСТРЛІГІНІҢ

МЕМЛЕКЕТТІК КІРІСТЕР КОМИТЕТІ

ҚР ҚМ МКК ЭТҚ-ң аса маңызды істері бойынша аға тергеушісі - Шәкәрімов Әдлет Салимханұлының мақаласы

Қаржы министрлігі Қылмыстық процесті  реформалауда белсенді қатысу үстінде

Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің Экономикалық тергеу қызметі өз қызметі барысында қылмыстық заңнаманы жетілдіру, экономикалық бұзушылықтарды ізгілендіру мәселелері бойынша бизнес-қауымдастықтардың және басқа да мемлекеттік органдардың өкілдерімен белсенді жұмыс жүргізеді.

Осы жұмыстың нәтижесі а.ж. шілде айында қабылданған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы болып табылады және оған сәйкес экономикалық салада қылмыстық жауапкершілікке тартылған адамдарды қылмыстық жауаптылықтан босату туралы бірқатар қылмыстық әрекеттер туралы толықтырулар енгізілді, нәтижесінде келтірілген залалды толық төлеген жағдайда жалған кәсіпкерлікке жауапкершілік алынып тасталды және айыппұл санкциялары төмендетілді.

Құқық қорғау жүйесін жетілдірудің тағы бір кезеңі азаматтардың қылмыстық процесте қорғау деңгейін арттыру және оның репрессиялық деңгейін төмендету болып табылады.

Тұрақты реформадағы азаматтардың құқықтарын қорғау деңгейін көтерудің негізгі аспектілерінің бірі қамауға алу түріндегі алдын алу шаралары қолданылмайтын негіздер тізбесін кеңейтуді анықтау үшін ұсынылады.

 Ең алдымен, бұл кәсіпкерлік қызмет саласындағы қылмысқа қатысты болуы керек.

Қамауға алу, ең қатаң шектеу шарасы ретінде, айрықша болуы керек және басқа да алдын алу шараларын қолдануға болмайтын кезде ғана қолданылады. Қылмыстың жоғары әлеуметтік қауіп-қатері болып оның тепе-теңдігі табылады.

Кәсіпкерлік қызметтің көлемі зорлық-зомбылық объектісі болып табылатын қылмыстар үшін, қамауға алуды қолдануы тиімсіз.

Бұл шектеу қылмыстық топтар мен қылмыстық қоғамдастықтар жасаған қылмыстарға қолданылмауы керек. Адамның ұсталып қалуының уақыт пен ақылға қонымдылығы сондай-ақ қатаң сот бақылауында болуы керек.

 vcАдамның бостандығын шектеу оның конституциялық құқықтарындағы күрделі араласудың бірі болып табылады. Қылмыстық сот ісін жүргізудің қазіргі тәртібі 72 сағат бойы соттың шешімінсіз ұстауға мүмкіндік береді. Қазіргі уақытта 48 сағатқа дейін қысқарту оңтайлы болып табылады, сот процедураларының мерзімі Конституцияда белгіленген 72 сағаттық конституциялық мерзімнің соңына дейін сақталады. Тізімі заңмен шектелген ерекше жағдайларда ғана тергеу судьясына беру 48 сағатқа жетуі мүмкін. Бүгінгі таңда қамауда ұстау мойындау үшін қысым жасау құралы ретінде қабылданады. Сондықтан негізгі адам құқықтарын шектеу рәсімі жақсарып, барынша оңтайландырылуы керек.

            Сонымен қатар, реформаның маңызды аспектісі қылмыстық процестің бәсекелестік сипатын арттыру, бірінші кезекте адвокаттардың процессуалдық мүмкіндіктерін кеңейту болып табылады.

            Бүгінгі адвокаттардың өкілеттіктерінің тізімі олардың клиенттерінің мүдделерін толық көлемде ұсынуға мүмкіндік бермейді. Сондықтан, бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында дәлелдемелерді жинау үшін, соның ішінде тергеу іс-әрекеттеріне сотқа тікелей өтініш беру үшін қосымша өкілеттіктер беру ұсынылады.

            Бұл бағыт адвокаттардың алдын-ала тергеудің кез-келген сатысында барлық іс материалдарына толық қолжетімділік құқығын беруіне қатысты. Бұл іс бойынша шындықты анықтауға көмектеседі және адвокаттар қорғаныс желісін дұрыс құруға мүмкіндік береді. Адвокаттың материалдарына қол жеткізу құқығы тергеу жүргізетін органға да берілуі тиіс.

            Бұл оған тергеудің объективті жолын салуға және істі уақытында заңды түрде шешуге мүмкіндік береді. Сонымен бірге, бұл адам құқықтарын қорғауды күшейтуге ғана емес, жалпы алғанда, тергеу және сот тыңдауының экономикасы туралы оң әсер етеді.

            Қазіргі уақытта барлық мүдделі мемлекеттік органдардың пікірін ескере отырып, Жұмыс тобы қоғамдық талқылауға және жұртшылыққа ұсынылатын заң жобасын әзірлеу бойынша жұмысын бастады.

ҚР Қаржы министрлігінің

Мемлекеттік кірістер комитетінің

Баспасөз қызметі

(Бейбітшілік 10)